Ô tô điện sẽ không thể phổ biến vì 5 thách thức sau đây

Việc khuyến khích nhiều người sử dụng xe điện là trọng tâm trong nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu của các chính phủ. Doanh số bán xe chạy hoàn toàn bằng điện tăng đến 70% vào năm ngoái cho thấy nhân loại đã đạt được một bước ngoặt nhất định. Nhưng vẫn có những lý do cho việc cần phải cẩn trọng hơn.

1. Những thay đổi luôn cần thời gian

Tesla Model 3 2019

Một trong những mẫu xe bán chạy nhất hiện nay là mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện Tesla Model 3. Nhưng sự thành công của chỉ riêng hãng xe này cũng không thay đổi được sự thật rằng chỉ có khoảng 1,1% xe mới được bán năm nay là xe điện. Thêm vào đó thị trường của những chiếc xe điện đã qua sử dụng rất khó để tồn tại.

Hạn chót cho việc kết thúc bán xe chạy bằng xăng hoặc dầu diesel (Nguồn: IAE/BBC Briefing – energy)

Bao gồm lệnh cấm đã được công bố, đề xuất và đưa vào luật. Loại trừ các quốc gia chỉ có mục tiêu cho không có xe chạy bằng xăng hoặc dầu desisel (như Nhật Bản) hoặc mục tiêu xe lai điện (như Mexico). Những thay đổi lớn hơn là cần thiết. Ví dụ, các nhà hoạch định sẽ cần cung nhiều điểm sạc cho xe điện hơn. Thêm vào đó, vì thuế nhiên liệu là một nguồn thu quan trọng của chính phủ do vậy những người sử dụng xe điện sẽ trả thuế thấp hơn - vậy cần có sự thay đổi trong hệ thống thuế.

Các cá nhân và doanh nghiệp cũng cần được thuyết phục rằng xe điện phù hợp với nhu cầu của họ. Và đây có lẽ là phần khó nhất.

Nhiều nghị sĩ không đồng thuận với chính phủ khi lệnh cấm bán xe chạy bằng xăng hay diesel sẽ thực hiện vào năm 2040 mà thay vào đó sự thay đổi cần được thực hiện trước năm 2030.

Nhưng thậm chí nếu mục tiêu này đạt được thì nó cũng cần đến hàng thập kỷ để những chiếc xe điện trở nên phổ biến trên đường phố của chúng ta.

2. Giới hạn trong sự lựa chọn

Xe điện Porsche Taycan có giá khởi điểm 150.000 USD (3,472 tỉ VNĐ)

Khá là khó khăn để so sánh giá giữa những chiếc xe chạy bằng diesel và xe tải điện. Tuy nhiên, sẽ đắt hơn đáng kể khi thuê một chiếc xe tải điện hơn là một chiếc xe chạy bằng diesel. Điều này có nghĩa là đôi khi xe tải điện vẫn chưa phù hợp với nhiều công ty nhỏ hay những người giao hàng.

Có nhiều lựa chọn cho những ai đang muốn mua xe, nhưng xe điện là không tương xứng khi nhắm vào phân khúc cao hơn của thị trường. Rất ít những mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện có giá dưới 20.000 bảng Anh (578 triệu VNĐ) và giá mua một chiếc Tesla Model 3 mới rơi vào khoảng 37.000 bảng Anh (1,070 tỉ VNĐ).

Giá có xu hướng tiếp tục giảm tương ứng với việc sản xuất một chiếc xe điện thường rẻ hơn so với một chiếc xe chạy bằng xăng hay diesel. Nhưng chi phí trả trước cao hơn có thể là lý do khiến nhiều tài xế không chọn mua xe điện trong tương lai gần, ngay cả khi một thị trường xe điện cũ sôi động xuất hiện.

3. Chọn đúng công nghệ

Thiếu trạm sạc luôn là nỗi lo của chủ xe điện

Có sự phát triển nhanh chóng trong công nghệ pin và sạc nhưng điều này gây ra sự không chắc chắn sâu sắc. Những công nghệ sạc nào sẽ trở thành tiêu chuẩn vàng?

Đây là một vấn đề điển hình đối với những ai sống trong các khu dân cư, hoặc nhà không có chỗ đậu xe. Liệu họ có nên mong đợi những điểm sạc có sẵn trên các cột mốc ngăn hay cột điện dọc đường đi?

Có lẽ việc sạc điện tại nhà hiện tại vẫn chưa là vấn đề. Liệu tài xế có nên sử dụng cơ sở vật chất tại các trạm xăng, văn phòng của họ, hay những bãi đậu xe trống tại siêu thị vào buổi tối?

Các sự lựa chọn khác đang được tìm kiếm bao gồm các miếng cảm ứng gắn trên những con đường lớn và tính phí khi ô tô chạy qua chúng.

Việc vẫn chưa chắc chắn sẽ sử dụng phương thức nào làm chậm lại việc đầu tư tư nhân vào cơ sở hạ tầng sạc điện. Điều này cũng khiến cho vai trò của các chức trách địa phương trở nên khó khăn hơn.

Hành động quá sớm cũng có nghĩa là đặt cược sai lầm. Còn chờ đợi quá lâu có thể khuyến khích nhiều người mua xe lai điện vốn ít phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng sạc điện những vẫn sử dụng nhiên liệu hoá thạch.

• Ô tô điện có an toàn hơn ô tô bình thường khi gặp tai nạn?

4. Ai sẽ trả phí?

Bài toán khó: ai sẽ xây dựng cơ sở hạ tầng cho xe điện?

Ngay cả khi nếu có một thiết kế tiêu chuẩn để sạc xuất hiện thì một câu hỏi muôn thuở đó là ai sẽ là người trả tiền cho việc lắp đặt chúng vẫn ở đó. Nhiều người cho rằng các công ty tư nhân sẽ xây dựng, vận hành duy trì cơ sở hạ tầng sạc điện.

Các doanh nghiệp từ lâu đã rất lề mề trong việc tham gia vào lĩnh vực này, một phần là vì lợi nhuận biên mà nó đem lại không lớn và chính phủ thì mở rất nhiều các điểm thu phí. Những điều này đang dần thay đổi: BP và Shell đã sở hữu hệ thống sạc Chargemaster và công ty Newmotion. Tesla cũng đang tích cực triển khai mạng lưới sạc điện của riêng mình tại các trạm dịch vụ đường cao tốc.

Và vẫn là câu hỏi: Chính phủ nên đầu tư ở mức nào vào phát triển cơ sở hạ tầng tương lai?

Nếu mọi người đang sử dụng xe điện với mục đích tốt cho cộng đồng, thì liệu chính quyền địa phương có cần trả tền cho các điểm sạc đặt ở các khu vực có nhu cầu quá thấp để mang lại lợi nhuận tốt?

Và sự đầu tư đó nên được so sánh như thế nào cho các khoản đầu tư khác cho chăm sóc xã hội, thư viện và các tuyến đường xe đạp an toàn, đặc biệt là khi ngân sách chính quyền địa phương vẫn còn eo hẹp như hiện tại?

5. Viễn tưởng không carbon

Bằng cách này hay cách khác, ô tô điện vẫn tạo ra khí thải carbon

Thậm chí nếu tất cả mọi người đều dùng xe điện thì cũng không thể là một giải pháp giảm thiểu khí thải carbon.

Cung cấp khoáng chất cho pin, tháo dỡ pin đã xuống cấp, xây dựng và quá trình vận chuyển xe đến khách hàng trên toàn thế giới đều tạo ra lượng khí thải CO2 đáng kể.

Những chiếc xe điện là một phần quan trọng trong nỗ lực giảm đáng kể lượng khí thải giao thông tại Anh. Tuy nhiên đây lại không phải là một “phương thuốc” chữa được bách bệnh.

Một sự thay đổi lớn từ các phương tiện cơ giới là cách duy nhất để giảm thiểu thiệt hại mà ngành vận tải đối với biến đổi khí hậu, tuy nhiên thì việc này có thể khó khăn và chính trị chưa thể chấp nhận.