Chính sách chưa thống nhất, ngành công nghiệp ô tô Việt mất cơ hội phát triển

Cả thế giới hướng đến phát triển ngành công nghiệp ô tô

Chính sách chưa thống nhất, ngành công nghiệp ô tô Việt mất cơ hội phát triển

Nếu như Bộ Công Thương đề xuất miễn thuế tiêu thụ đặc biệt (TTTĐB) cho các sản phẩm có giá trị sản xuất trong nước, bao gồm xe hơi, thì Bộ Tài chính không cho là vậy. Nguyên nhân dẫn đến bất đồng quan điểm trong các chính sách là do Bộ Tài chính quan ngại chính sách của Bộ Công Thương sẽ đi ngược lại các quy tắc của WTO. Vì vậy, Bộ Tài chính cho rằng, giữ nguyên cách tính TTTĐB như hiện nay là có thể đảm bảo các quy tắc trên.

Chính sách không thống nhất khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại việc có nên tiếp tục đầu tư vào sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam nữa hay không. 

Với thuế nhập khẩu 0%, giá xe nhập khẩu nguyên chiếc sẽ thấp hơn 20 - 25% so với mức thuế hiện tại. Mặt khác, kể từ 1/1/2018, các doanh nghiệp lắp ráp ô tô nội địa đáp ứng các tiêu chuẩn riêng biệt sẽ hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu 0% cho mọi mặt hàng linh kiện. Với chính sách này, ô tô trong nước chỉ có thể hạ giá thành từ 12 -15%. Vì vậy, khi xe nhập khẩu tràn vào, xe nội địa bị loại khỏi vòng cạnh tranh.

Do đó, nếu hưởng thêm ưu đãi từ TTTĐB 0% cho linh kiện sản xuất trong nước, giá xe lắp ráp nội địa sẽ thấp hơn, đủ sức cạnh tranh với dòng xe nhập khẩu.

Được biết, từ lâu các nước đã áp dụng chính sách này nhằm khuyến khích phát triển nền công nghiệp ô tô trong nước, cùng với đó là thúc đẩy nhánh công nghiệp hỗ trợ, linh kiện phụ tùng phát triển.

Theo ông Lê Ngọc Đức, Tổng giám đốc Công ty Hyundai Thành Công, các nước trong nội khối ASEAN, đồng thành viên WTO nhưng vẫn vận dụng và thành công.

Cụ thể, Malaysia đã áp dụng chính sách ô tô quốc gia kể từ năm 2006. Chính sách này áp dụng ưu đãi thuế cho ô tô lắp ráp nội địa đáp ứng được giá trị linh kiện có tỷ lệ nội địa hóa trên 30%, xe hơi có dung tích xi-lanh dưới 2.0L, sẽ không chịu thuế nội địa. Bộ Công Thương cũng đã đề xuất biện pháp tương tự. Tuy nhiên, chính sách này đi ngược lại với nguyên tắc đối xử quốc gia của WTO. Nếu bị khởi kiện, Malaysia có thể gặp rắc rối.

Tong khi đó, Thái Lan có chính sách ưu đãi thuế nội địa áp dụng cho dòng xe pick-up 1 tấn. Thông thường, các dòng xe chở khách chịu thuế nội địa từ 30 - 50%, thì các dòng xe pick-up dung tích từ 3.2L trở xuống, loại 1 tấn sẽ hưởng thuế chỉ còn 3%. Còn dòng xe thân thiện môi trường, Thái Lan áp dụng thuế nội địa ưu đãi 10% từ năm 2009 cho các dòng xe động cơ xăng dung tích từ 1.3L trở xuống, động cơ diesel 1.4L trở xuống với mức hao nhiên liệu dưới 5L trong phạm vi 100km, mức độ khí thải CO2 dưới 120g/km, đạt tiêu chuẩn khí thải E4.

Indonesia cũng áp dụng chính sách thuế ưu đãi cho các dòng xe giá rẻ, nhỏ gọn. Kể từ năm 2010, xe giá từ 4.400 - 7.400 USD, mức nhiên liệu tiêu thụ 5L/100 km, tỷ lệ nội đại hóa là 60% sẽ được hưởng thuế ưu đãi. Thuế xa xỉ dành cho xe hơi tại đây là 30 - 75%. Với chính sách này, Indonesia cũng áp dụng cho dòng xe chiến lược tỷ lệ nội địa hóa 60%, thuế xa xỉ còn 10%, xe giá rẻ hoàn toàn miễn thuế. Indonesia và cả Thái Lan cũng vi phạm cam kết trong WTO.

Các doanh nghiệp lo bị phá sản

Thực tế, các quốc gia này đều không bị bất cứ ai khởi kiện ra WTO. Một số chuyên gia giải thích, đối với Malaysia, nước này không công bố rộng rãi các chính sách trên. Cùng với đó, các doanh nghiệp tham gia cũng cam kết không công bố thông tin. Còn các nhà đầu tư ngoài nước cung cấp linh kiện ô tô hưởng lợi từ chính sách trên cũng không có ý kiến.

Trong khi đó, chính sách của Thái Lan và Indonesia chỉ nhắm vào dòng xe chiến lược, ít quốc gia lắp ráp sản xuất, không có có doanh nghiệp nhập khẩu nên không bị ảnh hưởng. Ngoài ra, tất cả các hãng xe hơi đều gia nhập vào chính sách này nên không khởi kiện.

Riêng chương trình xe pick-up và eco-car của Thái Lan, các doanh nghiệp GM, Toyota, Mitsubishi, Ford, Mazda, Nissan đều cùng tham gia hưởng lợi. Indonesia với các hãng Toyota, Suzuki, Honda, Haihatsu… đều sản xuất xe giá rẻ, nhỏ gọn nên cũng không yêu cầu Chính phủ tại trụ sở chính kiện ra WTO.

Do đó, ngành công nghiệp sản xuất và lắp ráp xe hơi tại các nước này phát triển nhanh chóng. Khi các doanh nghiệp sản xuất trong nước, mua linh kiện, phụ tùng nội địa, giá thành sẽ giảm, người dân cũng dễ dàng mua được xe hơi. Đơn cử, giá xe nội địa Proton và Perodua của Malaysia rẻ hơn giá thị trường ít nhất 10 – 20% nhờ ưu đãi từ chính phủ. Nước này cũng sở hữu các mẫu xe với giá 250 triệu, động cơ Nhật Bản với nhiều tính năng ứng dụng hiện đại.

Theo ông Bùi Ngọc Huyên, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Ô tô Xuân Kiên (Vinaxuki), nếu Chính phủ không cho thêm các chính sách ưu đãi, nhằm khuyến khích phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ thị trường ô tô trong nước, Việt Nam chỉ dừng lại là nền công nghiệp lắp ráp xe hơi nội địa. Hiện Việt Nam sử dụng TTTĐB cho xe hơi dựa trên giá bán. Chính sách này khiến các doanh nghiệp không hướng đến việc đẩy mạnh sản xuất và thương mại linh kiện nội địa.

Ông Lê Ngọc Đức, Tổng giám đốc Công ty Hyundai Thành Công, cho biết, các kế hoạch đầu tư có thể bị phá sản nếu không có ưu đãi TTTĐB cho xe hơi lắp ráp và sản xuất nội địa hiện nay.

Ngoài ra, việc miễn TTTĐB cho các linh kiện, phụ tùng sản xuất trong nước sẽ nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, tạo nền tảng cho các doanh nghiệp hướng tới sản xuất ô tô cung ứng thị trường cả trong và ngoài nước.

Ông Huyên cũng chia sẻ, ông đã nộp kiến nghị cho Bộ Công Thương để hưởng ưu đãi TTTĐB theo phần giá trị sản xuất nội địa áp dụng cho xe hơi. Khi đó, Bộ Công Thương đồng tình nhưng gặp phải trở ngại từ Bộ Tài chính với nỗi lo bị kiện lên WTO. Nếu vẫn chần chừ, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam lại mất cơ hội phát triển.

(Ảnh: dantri.com.vn)